w

Doliną Odry

Tym razem propozycja dla turystów na dwóch kołach. Wycieczkę poprowadzoną doliną Odry (pogranicze Opolszczyzny i Dolnego Śląska) możemy bez zbytniego wysiłku odbyć w ciągu jednego dnia (ok. 48 km). Ze względu na łatwy teren i bliskość wielu miejscowości możemy wybrać się na trasę w zasadzie bez żadnej mapy. Trasa została poprowadzona drogami gminnymi i leśnymi, więc nie musimy obawiać sie dużego ruchu samochodów. Poza tym, pętlę wycieczki można rozpocząć zarówno w Brzegu jak i Oławie, które które są bardzo dobrze skomunikowane kolejowo zarówno z Dolnym jak i Górnym Śląskiem.

Brukował, nie wybrukował ...

W Brzegu od stacji PKP kierujemy się do Zamku Piastów Śląskich (drogowskazy znajdują się na skrzyżowaniach na tablicach z nazwami ulic). Zwiedzanie zamku stanowić może odrębna wycieczkę, więc jego opis tutaj pominiemy (a zdjęcie zamieszczone poniżej niech stanowi zachętę do odwiedzenia tego pięknego miasta).


Zamek Piastów Śląskich w Brzegu

Spod zamku wyruszamy ulicą Oławską na zachód, w kierunku Brzeziny. Właśnie w Brzezinie znajduje się pomnik upamiętniający wydarzenie z 1584 r. Został on wystawiony na pamiątkę budowy (a właściwie brukowania) przez księcia Jerzego II Piasta drogi do Oławy. Kamienną płytę zdobi orzeł śląski. Napis zaś głosi: "W roku 1584 Książęca Mość Jaśnie Wielmożny Książę i Pan Jerzy, drugi tego imienia, książę na Śląsku, Legnicy i Brzegu, tę drogę rozpoczął brukować i ukończył w 15...". No właśnie, nie ukończył. Bruk został ułożony do końca Lipek. Dalej prowadzi już tylko droga gruntowa. Nią się właśnie udajemy. Dojeżdżamy do lasu. Po deszczu na tym leśnym odcinku może być trochę błota, ale już po kilku minutach wyjeżdżamy z lasu. Po lewej stronie widzimy zabudowania Ścinawy. My zmierzamy prosto, do Ścinawy Polskiej, która jest właściwie przedmieściem Oławy. Możemy zatrzymać się na chwile przy jazie i śluzie na Odrze. Mamy dotąd za sobą ok. 14 km. Ścinawa Polska przechodzi płynnie w ulice Oławy. Nie skręcając nigdzie po drodze dotrzemy do wieżowca przy dworcu PKS, zwanego popularnie "żyletą". Jeszcze przed nim dostrzeżemy drogowskaz na Jelcz-Laskowice. Skręcamy zgodnie z nim w prawo i kierujemy się w kierunku mostu na Odrze. Po prawej mijamy pawilon handlowy "Kwadraciak". Warto tu uzupełnić zapas napojów i przekąsek, to ostatni tak duzy sklep na naszej dzisiejszej trasie. W tej chwili mamy w kołach ok. 18 km.

W Lesie Ryczyńskim

Tuż za mostem na Odrze skręcamy w prawo, by po minięciu tablicy oznaczającej koniec miasta wjechać do rezerwatu "Zwierzyniec" (na rozgałęzieniu leśnych dróg w lewo). Własnie tutaj czeka nas pierwsze zetknięcie z prawdziwie pierwotnym terenem leśnym doliny Odry. Rośnie tu 200-letni las dębowo-grabowy z bogatym runem. W rezerwacie znajdują się ławeczki oraz stoły, gdzie możemy w spokoju wypocząć pośród śpiewu ptaków "w tak pięknych okolicznościach przyrody". Nadleśnictwo zadbało także, aby w miejscu wypoczynku nie zabrakło kontenera na śmieci. Kontynuujemy wycieczkę drogą wprowadzającą nas w coraz większą głuszę. Zagłębiamy się właśnie w ostępy Lasu Ryczyńskiego, dużego kompleksu leśnego położonego na terenie zalewowym Odry. Z drogi możemy obserwować mokradła i rozlewiska. Na terenie tym Odra wielokrotnie zmieniała swój przebieg, o czym świadczą rozległe starorzecza. Podczas gdy oddajemy się kontemplowaniu przyrody, powoli zbliżamy się do skrzyżowania dróg leśnych zwanego Rozdrożem Ryczyńskim. Znajduje się tutaj (przechylony, ale czytelny) drogowskaz "Do śluzy", dzięki któremu nie pomylimy tego skrzyżowania z żadnym innym. Kierujemy się w drugą drogę, licząc od lewej. Pomocne są tutaj znaki szlaku czerwonego, które na krótko przed skrzyżowaniem wychodzą na drogę i skręcają, tak jak my w kierunku Ryczyna (niestety, ich czytelność pozostawia wiele do życzenia). Rozdroże to 26. kilometr (od rezerwatu "Zwierzyniec" 6.). Po kolejnym kilometrze docieramy do niewielkiego parkingu z ławeczkami po prawej stronie drogi. Stąd mamy już tylko kilka kroków do rezerwatu archeologicznego "Ryczyn".

Grody, grodziska ...

Jest to rezerwat przyrody nieożywionej obejmujący duże grodzisko z IX-X w. drugie mniejsze z ok. XII-XIV w. oraz niewielki kurhan. Początki tego grodu giną w mroku średniowiecza. Pierwsze wzmianki o jego istnieniu pochodzą z początku XI w. W owym czasie był prawdopodobnie jednym z największych ośrodków władzy na Śląsku. Jego upadek w końcu XII w. spowodowany był budową nowych miast: Oławy i Brzegu. Jednak najbardziej znaczącym faktem była zmiana koryta Odry, która spowodowała utratę walorów obronnych grodu. W czasach swojej świetności Ryczyn był prawdopodobnie schronieniem dla biskupów wrocławskich, którzy mieli sie tu ukrywać w czasie ruchów antyfeudalnych oraz antykoscielnych w latach 1037-1038. To przypuszczenie było powodem przeprowadzenia pierwszych udokumentowanych prac archeologicznych na ziemiach polskich. Przeprowadził je w roku 1390 książę brzeski Ludwik I. Dziś na terenie dawnego grodu możemy obejrzeć doskonale zachowany pierścień wałów obronnych (o średnicy ok. 150 m), fragment dawnej fosy oraz mniejsze grodzisko, położone kilkadziesiąt metrów na południe. Po zapoznaniu się z rezerwatem wracamy do ławeczek i kierujemy się dalej tą samą drogą w kierunku Błot (przez wszystkie skrzyżowania leśne kierujemy się na wprost). Po drodze (już poza lasem) mijamy budynek przepompowni. W oddali widać juz Błota. Po dojechaniu do asfaltu (32. km od Brzegu, 5. od Ryczyna) skręcamy w prawo i dojeżdżamy do skrzyżowania z krzyżem. Stąd prowadzi krótka odnoga naszego szlaku do kolonii Zamcze. Znajduje się tam interesująco położona pozostałość grodziska. Przyjrzyjmy się uważnie cmentarzowi. Jego poziom znajduje sie około metra powyżej okolicznych łąk. Został on umiejscowiony właśnie na miejscu dawnego grodziska stożkowego. Po powrocie do drogi głównej kierujemy się w stronę Brzegu. Dojeżdżamy do skrzyżowania z drogą do Lednicy. Właśnie tam skręcamy, by, minąwszy zabudowania, skręcić w lewo w polną drogę. Przed nami wynurza sie spośród łąk regularny pagórek (to juz 37. km). Gdy dotrzemy na jego szczyt, dostrzeżemy ruiny piwnic i fundamentów. To resztki po grodzisku "Kellerberg" z XIII-XIV w., wyraźne są ślady po fosie.

Piaszczysta wydma

Drogą polną obok grodziska przebiega pieszy szlak zielony. Udajemy się zgodnie z nim na południe i docieramy do drogi zbudowanej z betonowych płyt (która w prawo prowadzi do śluzy, a dalej do Rozdroża Ryczyńskiego, skąd może stanowić skrót). My jedziemy w lewo do Szydłowic. W razie nieprzejezdności polnej drogi wracamy przez Lednicę do asfaltu i nim dojeżdżamy do Szydłowic. To już 40. km wycieczki. Stąd kierujemy się szosą w kierunku Brzegu. W Myśliborzycach warto skręcić w polna droge w lewo i dotrzeć do Winnej Góry (143 m n.p.m.), zwanej popularnie "górką". Jest to pagórek wydmowy, który odegrał ogromna rolę w czasie powodzi tysiąclecia w 1997 r. Właśnie tutaj schroniła się przed wielką wodą okoliczna ludność. Znajdują się tu także ruiny piwnic i fundamentów nieznanego pochodzenia. Z Myśliborzyc mamy już prostą drogę do Brzegu. Jedziemy przez Michałowice, Pisarzowice i przekraczając po raz drugi dzisiaj Odrę wjeżdżamy do miasta.